nikolay-gogol-palto

Palto Hikayesi

Büyük bir başyapıt Nikolay Gogol'un Palto hikayesini geçenlerde sesli dinledim. Gerçekten muazzam bir başyapıt olan Palto hikayesi, dönemin Rusyası üzerinde adalet, bürokrasi, ayrımcılık üzerine ışık tutuyor.

Kısaca hikayesine giriş yapalım; Petersburg şehrinde Akaki Akakiyeviç isimli biri doğar. Akaki Akakiyeviç işini çok severek yapan az maaş alan bir devlet memurudur. İşi ise evrakları kopyalamaktır. Bu işi o kadar sever ki kendisine teklif edilen terfileri reddeder.

Petersburg'da bir daire'de yalnız yaşayan, kısa boylu, çekingen Akaki Akakiyeviç için önem verdiği üzerindeki paltodur. Palto o kadar yıpranmıştır ki götürdüğü terzi Petrovic, “Bu paltodan adam olmaz, çok yıpranmış, dikiş tutmaz.” diyerek maddi sıkıntı yaşayan Akaki Akakiyeviç için buradan sonra hikaye başlar. Akaki Akakiyeviç zorluklarla biriktirdiği parası ile terzide yeni palto diktirir.

Yeni giydiği paltosunu bir partiden sonra haydutlar Akaki Akakiyeviç’in üzerinden çalarak kayıplara karışır. Polis olay ile ilgilenmez ve ev sahibesi'nin yönlendirmesiyle bir sözü geçen bakana kadar gider ama bakan tarafından azar yiyen Akaki Akakiyeviç olaydan birkaç gün sonra evinde ölür. Olayı duyan bakan üzülmüş ama nafile.

Akaki Akakiyeviç’in ölümünden sonra bazı olaylar gelişir; insanların paltolarını çalan bir hayaletin olduğuna inanılır. Bu söylentiler yaygınlaşır ve daha sonra ise bakanın paltosu da çalınınca artık Akaki Akakiyeviç’in hayaleti bir daha geri gelmez.

Palto Hikayesi ve Eleştiriler

Dönem Rusyası'nda bir devlet memurunun çok düşük maaş ile çalışması, memurluğun ne kadar sıradan bir iş olduğunu belirterek adalet, ahlak, bürokrasi üzerinde ince eleştiriler yer alıyor. Bazı önemli kişilerin üst makama geçişte nasıl değiştiklerini de açıkça ele alıyor.

Bu hikayeyi örnek olarak alırsak, Adalet Ağaoğlu’nun Fikrimin İnce Gülü romanına benzetebiliriz. Romanda Almanya’dan yola çıkarak Mercedes ile Türkiye’ye dönen Bayram’ın yol boyunca hikayesini okurken, bu arabayla nasıl bütünleştiğini, taptığına, gözü gibi sakındığına şahit oluruz.

Sesli olarak youtube üzerinden dinleyebilirsiniz.